Żywność wysoce przetworzona może zwiększać ryzyko cukrzycy typu 2

Napoje słodzone, pakowane przekąski i gotowe posiłki liczą się jako żywność ultra przetworzona – to znaczy żywność, która zawiera większą liczbę dodatków i jest trwalsza dzięki dodanym konserwantom. Nowe badania sugerują, że te pokarmy zwiększają również ryzyko cukrzycy typu 2.

Według badań niektóre pakowane produkty spożywcze mogą być bardzo przetworzone i podnosić ryzyko cukrzycy typu 2.
Badania powiązały wysoko przetworzoną żywność z chorobami takimi jak rak, otyłość, choroby układu krążenia, jak również z wyższym ryzykiem przedwczesnej śmiertelności.

Te pokarmy są powszechne w dietach zachodnich, a świat zachodni również odnotował wzrost zachorowalności na cukrzycę w ostatnich dziesięcioleciach. Czy żywność ultra przetworzona i cukrzyca typu 2 są ze sobą powiązane? A jeśli tak, to w jaki sposób?

 

Co mówią badania o żywności przetworzonej?

Srour i zespół przeprowadzili populacyjne prospektywne badanie kohortowe, w którym wzięło udział 104 707 dorosłych uczestników, którzy wzięli udział we francuskim badaniu NutriNet-Santé. Spośród tych uczestników 21 800 to mężczyźni, a 82 907 to kobiety.

Badanie NutriNet-Santé objęło dekadę, trwało od 2009 do 2019 roku. Naukowcy zebrali dane dotyczące spożycia przez uczestników za pomocą powtarzanych 24-godzinnych zapisów żywieniowych, w których pytano ich o spożycie około 3500 różnych produktów spożywczych.

Korzystając z systemu klasyfikacji NOVA, naukowcy sklasyfikowali 3500 artykułów spożywczych według stopnia ich przetworzenia. Wyróżniono cztery kategorie: żywność nieprzetworzona/minimalnie przetworzona, składniki kulinarne, żywność przetworzona i żywność ultraprzetworzona.

Naukowcy wykorzystali wielozmienne modele proporcjonalnego hazardu Coxa, które dostosowali do znanych czynników ryzyka cukrzycy typu 2, takich jak pochodzenie socjodemograficzne, styl życia i historia choroby.

Czy żywność wysoce przetworzona może zwiększać ryzyko zachorowań na cukrzycę?

Srour i współpracownicy znaleźli spójny związek między bezwzględną ilością spożywanej żywności ultra przetworzonej, którą mierzyli w gramach dziennie, a ryzykiem cukrzycy typu 2.

„W tym dużym prospektywnym badaniu obserwacyjnym wyższy udział produktów ultraprzetworzonych w diecie wiązał się z wyższym ryzykiem cukrzycy typu 2” – podsumowują autorzy. Sour i koledzy dodają:

„Mimo że wyniki te muszą zostać potwierdzone w innych populacjach i warunkach, dostarczają one dowodów wspierających wysiłki organów zdrowia publicznego, aby zalecić ograniczenie spożycia ultra przetworzonej żywności”.

Naukowcy twierdzą, że żywność ultra przetworzona jest modyfikowalnym czynnikiem ryzyka cukrzycy typu 2.

Wskazują również na kraje takie jak Francja i Brazylia, których władze zdrowia publicznego już zaczęły zachęcać ludność do spożywania minimalnie przetworzonej żywności i unikania wysoce przetworzonej żywności jako środek ostrożności.

Jak dodatkowo żywność ultra przetworzona wpływa na organizm?

Naukowcy nie wyodrębnili jednego rodzaju żywności ani składnika, ale zamiast tego przyjrzeli się skumulowanemu wpływowi żywności ultra przetworzonej na ryzyko cukrzycy typu 2.

Autorzy zalecają ostrożność w interpretacji znalezionych skojarzeń. Większość dodatków w ultra przetworzonej żywności „prawdopodobnie będzie neutralna dla długoterminowego zdrowia, a niektóre mogą być nawet korzystne”, piszą, podając jako przykład przeciwutleniacze.

Istnieją jednak inne związki, które według ostatnich badań na myszach i in vitro mogą być szkodliwe.

Na przykład „karagenina, środek zagęszczający i stabilizujący może przyczynić się do rozwoju cukrzycy poprzez upośledzenie tolerancji glukozy, zwiększenie insulinooporności i hamowanie sygnalizacji insuliny” – piszą autorzy.

Niemniej jednak ostrzegają, że konieczne są dalsze badania na ludziach przed wyciągnięciem wniosków na temat szkodliwości takich związków.

Substancje chemiczne, takie jak ftalany i bisfenol A (BPA), które często występują w plastikowych opakowaniach, mogą zanieczyścić wiele ultra przetworzonych produktów spożywczych.

BPA i ftalany mogą zaburzać funkcję endokrynną, a autorzy zauważają, że niektóre ostatnie meta analizy wykazały, że wysokie stężenia tych związków są związane z wyższym ryzykiem cukrzycy typu 2.

Co więcej, badania powiązały metabolity powstające w wyniku gotowania w wysokiej temperaturze, takie jak metabolity akryloamidu i akroleiny z insulinoopornością.

„Wreszcie, przemysłowe częściowe uwodornienie oleju może prowadzić do powstania trans nienasyconych kwasów tłuszczowych w produktach zawierających uwodornione oleje” – wspominają autorzy. „Chociaż wciąż toczy się debata, tłuszcze trans są powiązane ze zwiększonym ryzykiem chorób serca i cukrzycy typu 2”, zauważają.

Niemniej jednak Srour i zespół konkludują:

„Potrzebne są dodatkowe badania, aby zrozumieć mechanizmy biologiczne leżące u podstaw obecnych obserwacji”.